Kazneno-popravni zavod u Nišu

FOTOGALERIJA
Kontakt: Milke Protić bb. 18000 Niš Tel: 018 561 137
Brojno stanje lica lisenih slobode:	1314

Niš, naselje Milke Protić bb. Zavod se nalazi na zapadnom delu Niša, između regionalnog puta Niš-Prokuplje i toka reke Nišave. Zavod je opšteg, a po stepenu obezbedenja zatvorenog tipa

U pogledu istorijskih fakata, utvrđeno je da je 1878. godine u Nišu formiran kazneni zavod "Robijašnica" na prostoru tadašnje Tvrđave, a krajem Devetnaestog veka određena je nova lokacija na kojoj se Zavod i danas nalazi. Izgradnja novog, moderaog kazneno-popravnog zavoda počinje 1908. godine.
Balkanski ratovi su usporili izgradnju, ali su ipak izgrađeni paviljoni za smeštaj osuđenih lica, sa pratećim objektima i prostorijama za čuvare. Centralni deo prvog paviljona izgrađen je do 1910. godine u duhu koncepcije zajedničkog izdržavanja kazne i bez mogućnosti klasifikacije osuđenih lica. U istom Zatvoru izdržavali su kaznu osuđenici muškog i ženskog pola, sve dok nije odlučeno da osuđene žene izdržavaju kaznu u Zavodu u Požarevcu. U to vreme izgrađeni su ostali paviljoni, pomoćne prostorije, upravna zgrada i radionice. Za vreme Drugog svetskog rata Zatvorom su upravljali Nemci, a od 16.02.1942. godine, zbog odmazde streljano je 600 osuđenih lica. Paviljoni su ostali prazni. Od 1944. godine u Zavodu su izgrađena mitraljeska gnezda, pa je u toku protivavionske akcije i savezničkih bombardovanja dobar deo zgrada porušen. Posle rata formiran je vojnozarobljenički logor osuđenih od strane vojnih sudova.

Formiranje Kazneno-popravnog zavoda izvršeno je 15.10.1945. godine sa pratećim propisima o radu, nekom vrstom preteče zakona o izvršenju krivičnih sankcija. Za razliku od drugih zavoda, sticajem povoljnih okolnosti, sačuvana je pisana i foto-dokumentacija na osnovu koje se može sagledati kako je u pojedinim fazama konstituisanja izgledao ovaj Zavod.

U tri paviljona Zavod raspolaže kapacitetom za smeštaj 1900 lica lišenih slobode. Međutim, imajući u vidu opremljenost, broj zaposlenih, prateću opremu i sl. optimalne smeštajne mogucnosti Zavoda svode se na 1200 mesta.

Zavod je organizovan po koncepciji irskog progresivnog sistema, sa odeljenjima zatvorenog, poluotvorenog i otvorenog tipa i odeljenjem za izvršenje mere pritvora. Prosečno brojno stanje je 1050 osuđenih i 100 pritvorenih lica.
Pored paviljona i "Bele kuće" u Zavodu postoje: bolnica, dom kulture, škola, magacin obuće i odeće, pekara, kuhinja sa trpezarijom i vešerajem, posetna sala i dve kućice za nekontrolisanu posetu, industrijski pogon "Deligrad," kotlarnice, karaule i odeljenje pritvora. Arhitektonska rešenja su prilagođena funkciji Zavoda, a promene u iznalaženju prostornih rešenja mogu se pratiti od 1949. god. do današnjih dana.

Industrijski pogon "Deligrad" kao deo službe za obuku i upošljavanje u sastavu Zavoda ima veliki broj delatnosti obuhvaćene u nekoliko sektora: metalski (proizvodnja aparata za domaćinstvo); drvni (proizvodnja ležajeva, građevinske stolarije, šahovskih garnitura i sl.); ekonomija (poljoprivredne delatnosti - agrama i stočarska proizvodnja); ugostiteljstvo (motel "Deligrad" i odmaralište na Jastrepcu); tehnički servis, vozni park, građevinski sektor, namensko odeljenje. Formiranje i rad privredne jedinice je u funkciji upošljavanja osuđenih lica, odnosno njihove resocijalizacije.